Theo đánh giá của Mirae Asset, tác động tích cực của việc tăng giá điện chưa rõ. Xét nhiều phương diện, một số ngành sản xuất sử dụng nhiều điện có thể ảnh hưởng tiêu cực như xi măng, thép, giấy, hóa chất.
Căn cứ theo Quyết định số 24/2017/QĐ-TTg ngày 30/6/2017 của Thủ tướng Chính phủ quy định về cơ chế điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.
Căn cứ văn bản số 304/BCT-ĐTĐL ngày 27/4/2023 của Bộ Công Thương về việc thực hiện chỉ đạo của Thường trực Chính phủ, EVN đã có Quyết định số 377/QĐ-EVN ngày 27/4/2023 về việc điều chỉnh mức giá bán lẻ điện bình quân.
EVN quyết định điều chỉnh giá bán lẻ điện bình quân là 1.920,3732 đồng/kWh (chưa gồm thuế GTGT). Như vậy, mỗi kWh sẽ tăng thêm 56 đồng, tương đương mức tăng 3% so với giá điện bán lẻ bình quân hiện hành. Thời gian áp dụng sẽ bắt đầu từ 4/5/2023. Sau khi có giá bán lẻ điện bình quân mới, EVN sẽ tính toán lại giá bán lẻ điện sinh hoạt được điều chỉnh tương ứng.
Như vậy, trong 10 năm từ 2009-2019, giá bán lẻ điện bình quân có 10 lần điều chỉnh tăng, mức tăng trung bình giai đoạn này đạt 10%/năm.
Điện đang chiếm khoảng 3.5% tổng cấu thành rổ tính CPI nên nếu điện tăng 3% thì làm trực tiếp CPI tăng 0.105% còn tăng 5% thì CPI tăng 0.175%. Theo TS. Nguyễn Bích Lâm, nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục thống kê đã từng chia sẻ nếu giá điện tăng 8% khiến tăng trưởng GDP giảm 0.36% làm cho CPI tăng 0.4-0.5% (cả trực tiếp và gián tiếp). Như vậy, nếu giá điện tăng 3% thì GDP có thể giảm khoảng 0.14% và CPI tăng 0.17%.
Theo đánh giá của Mirae Asset, tác động tích cực từ việc tăng giá điện chưa thực sự rõ ràng. Đối với ngành điện, trên thực tế, các công ty ngành điện đã thỏa thuận dài hạn khi ký hợp đồng mua bán điện với EVN, nên việc tăng giá bán điện bình quân trong ngắn hạn chưa thể tác động đến doanh thu doanh nghiệp sản xuất.
Cụ thể, Nhiệt điện Phả Lại, Quảng Ninh… những dự án lớn ký hợp đồng thỏa thuận trong 25 năm, giá mua bán điện được đàm phán qua từng giai đoạn.
Với những doanh nghiệp phân phối điện, việc tăng giá điện có thể tác động tích cực, vì hợp đồng đã ký dài hạn với giá rẻ, nay bán giá cao, giúp lợi nhuận doanh nghiệp nhiều khả năng sẽ tăng.
Mirae Asset ước tính, chi phí điện chiếm khoảng 9-10% giá vốn hàng bán đối với doanh nghiệp sản xuất thép, mức này cũng tương đương với doanh nghiệp thuộc ngành hóa chất.
Với doanh nghiệp sản xuất giấy, ước tính, chi phí điện chiếm tỷ trọng thấp hơn một vài ngành khác, chiếm trung bình 4-5% trên chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.
Ngành xi măng chiếm khoảng 14-15% trên giá vốn hàng bán, trừ những doanh nghiệp lớn có lo quay xi măng thì chi phí điện chiếm khoảng 9-10% giá vốn hàng bán.
Với giả định, nếu chi phí điện tăng thêm, doanh nghiệp không thể chuyển tiếp sang người tiêu dùng. Ước tính chi phí điện tăng 3% làm cho giá vốn hàng bán tăng thêm, tổng lợi nhuận trước thuế của từng ngành có thể giảm tối đa tương ứng là: Lợi nhuận ngành hóa chất giảm 1%, lợi nhuận ngành giấy 25, ngành xi măng giảm 13% và thép giảm 15%.
Như vậy, có thể dễ dàng nhận thấy sự sụt giảm đáng kể của lợi nhuận khi chi phí điện tăng thêm làm ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Nếu doanh nghiệp có thể chuyển chi phí điện tăng bằng cách tăng giá bán cho người tiêu dùng thì có thể giảm ảnh hưởng việc tăng chi phí đầu vào.
“Tổng thể bức tranh EVN tăng giá điện bán lẻ sẽ làm giá vốn hàng bán của các doanh nghiệp sản xuất tăng làm giảm lợi nhuận, đâu đó sẽ ảnh hưởng phần nào đến hoạt động sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp.
Đối với các doanh nghiệp trực tiếp sản xuất điện, gần như không được hưởng lợi trong ngắn hạn, niềm vui vẫn thuộc về doanh nghiệp phân phối điện. Về dài hạn, giá điện bán lẻ tăng lên cùng sự phát triển của thị trường điện cạnh tranh tạo nhiều điều kiện thuận lợi hơn để các doanh nghiệp điều chỉnh tăng giá bán điện, phản ánh đúng tỷ lệ cung cầu trên thị trường điện”, Mirae Asset nhấn mạnh.