Dạo gần đây trên các diễn đàn forex, các anh em trader thường xuyên thảo luận về một phương pháp có tên gọi SMC. Không đơn thuần là một indicators hay công cụ phân tích cụ thể nào, mà phương pháp SMC phân luồng trader thành một trường phái giao dịch mới. Người cuồng SMC có, người thần tượng có, người tìm hiểu cho biết có và những người hoàn toàn chưa biết gì về thuật ngữ xa lạ SMC này cũng có luôn.
Vậy thì, SMC thực chất là gì? Phương pháp này có đặc điểm như thế nào? Đối với những anh em hoàn toàn chưa biết gì về phương pháp SMC thì có thể tham khảo bài viết này của kienthucforex.com. Ngoài những kiến thức cơ bản liên quan đến SMC, chúng tôi cũng sẽ đánh giá về phương pháp này một cách khách quan nhất dưới cái nhìn của một trader không thần tượng và cũng không thần thánh hóa một trường phái phân tích nào.
Phương pháp SMC (Smart Money Concept) là gì?
Phương pháp SMC bắt nguồn từ một chương trình đào tạo có tên The Inner Circle Trader (ICT), do một nhà giao dịch có tên là Michael J. Huddleston sáng lập.
Nói một chút về ICT thì chương trình này được thực hiện nhằm mục đích đào tạo các trader trở thành các Master. ICT cung cấp khá nhiều các tài nguyên miễn phí dưới dạng ebook, video trên youtube… cho đến các khóa học về SMC có trả phí…
SMC không đơn thuần là một phương pháp giao dịch mà rộng hơn hơn thì SMC được cho là một lý thuyết giao dịch. Là một lý thuyết giao dịch, SMC bao gồm những nguyên lý mô tả về cách thức vận hành của thị trường ngoại hối. Còn là một phương pháp giao dịch, SMC chỉ ra cho trader cách làm sao để có thể thực hiện được một giao dịch cụ thể nhất dựa trên những nguyên lý của nó.
Smart Money (Dòng tiền thông minh), trên thực tế không hề xa lạ. Các lý thuyết về dòng tiền thông minh không phải chỉ mới đây mới có nhưng sự ra đời của phương pháp SMC đã giúp cho lý thuyết về Smart Money kể từ đó được quan tâm nhiều hơn trở lại.
Smart Money ám chỉ hoạt động của những nhà tạo lập thị trường, họ là các ông lớn (Big Boys), những tổ chức có ảnh hưởng lớn đến sự biến động của giá cả trên thị trường, chẳng hạn như các ngân hàng, quỹ đầu tư, quỹ phòng hộ… mà theo Lý thuyết Wyckoff thì họ chính là các Composite Man. Thật ra thì mỗi phương pháp sẽ sử dụng những tên gọi khác nhau, nhưng về bản chất thì hoàn toàn giống nhau..
Sở dĩ dòng tiền của các Big Boys được cho là Smart Money, vì một khi họ đã đổ tiền vào thị trường thì dòng tiền đó sẽ khiến giá cả biến động mạnh mẽ theo hướng mà họ đã kỳ vọng. Nghĩa là, tất cả đã nằm trong kế hoạch của Big Boys.
Phương pháp SMC cho rằng, các Big Boys có bản chất thao túng thị trường và đang cố gắng chống lại tất cả các nhà giao dịch bán lẻ, chính là những trader cá nhân như chúng ta. Do đó, để không bị trở thành nạn nhân của Smart Money, trader phải giao dịch giống như họ.
Về cơ bản, phương pháp SMC tập trung xác định các vùng cung – cầu và cấu trúc thị trường để phân tích cách mà các Big Boys đang giao dịch, đồng thời cũng từ việc phân tích cấu trúc thị trường sẽ xác định được các vị trí vào lệnh tiềm năng.
Một ưu điểm cực lớn nhưng cũng có thể là khuyết điểm (sẽ phân tích rõ hơn ở phần sau) chính là các chiến lược giao dịch theo phương pháp SMC có tỷ lệ R:R cực kỳ tốt, tối thiểu là 1:5, có thể lên đến 1:10 và hơn nữa. Một tỷ lệ phần thưởng: rủi ro mà rất ít các chiến lược giao dịch thông thường nào có được.
Sơ lược về SMC là như vậy, còn cụ thể phương pháp này thực hiện như thế nào và có thật sự thần thánh như “dân chúng trong cộng đồng SMC” chia sẻ hay không thì chúng ta sẽ tiếp tục làm rõ ở nội dung tiếp theo.
Các thuật ngữ quan trọng của phương pháp SMC
Khi xem các video của các trader chia sẻ về phương pháp SMC, các bạn sẽ thấy họ sử dụng những thuật ngữ rất đặc biệt và lạ lẫm. Một số thuật ngữ quan trọng của phương pháp SMC mà một trader cần nắm nếu muốn theo đuổi trường phái phân tích này, như:
Order Block
Order Block là các vùng hay khối giao dịch mà tại đó xuất hiện một số lượng lớn các lệnh mua hoặc bán. Và những lệnh mua bán này chính là của các Big Boys như ngân hàng, quỹ đầu tư, quỹ phòng hộ, các tổ chức kinh doanh ngoại hối khác.
Khi xuất hiện lượng lớn các lệnh mua thì giá sẽ tăng lên, ngược lại, một lượng lớn các lệnh bán sẽ khiến giá giảm xuống. Trong xu hướng tăng thì Order Block được xác định chính bằng phạm vi giá của cây nến giảm cuối cùng, trước đợt tăng mạnh đó. Còn trong xu hướng giảm thì Order Block được xác định chính bằng phạm vi giá của cây nến tăng cuối cùng, trước đợt giảm mạnh đó.
Ngoài ra, một Order Block được cho là hợp lệ khi có sự phá vỡ cấu trúc xảy ra, hay có BOS.
BOS (Break Of Structure)
Trong xu hướng tăng, BOS xảy ra khi giá phá vỡ được đỉnh gần nhất (Swing High) trước đó. Trong xu hướng giảm, BOS xảy ra khi giá phá vỡ được đáy gần nhất (Swing Low) trước đó. BOS là một dạng tín hiệu quan trọng cho biết giá đang tiếp tục xu hướng chính của nó và đó cũng là điều kiện để xác định một Order Block hợp lệ.
CHoCH (Change of Character)
Có thể tạm dịch thuật ngữ này là sự thay đổi về tính chất giá. Theo phương pháp SMC, CHoCH đánh dấu thời điểm thay đổi xu hướng thị trường, tức giá chuyển từ xu hướng này sang xu hướng khác.
Trong xu hướng tăng, nếu BOS đánh dấu thời điểm giá phá vỡ Swing High gần nhất để tiếp tục tăng thì CHoCH lại đánh dấu thời khắc giá phá vỡ Swing Low gần nhất để đảo chiều giảm.
Ngược lại, trong xu hướng giảm, BOS xuất hiện khi giá phá vỡ Swing Low gần nhất để tiếp tục giảm thì CHoCH chỉ xuất hiện khi giá phá vỡ Swing High gần nhất để đảo chiều tăng.
Nếu BOS xuất hiện nhiều lần trong một xu hướng thì CHoCH chỉ xuất hiện 1 lần khi xu hướng chính thức kết thúc.
Liquidity (Thanh khoản)
Thuật ngữ này thì không hề xa lạ trong giao dịch ngoại hối. Nó đề cập đến tính chất dồi dào trong các giao dịch mua, bán trên thị trường. Nghĩa là, khi bạn cần bán, sẽ có người mua ngay hoặc ngược lại với mức giá mà bạn mong muốn.
Phương pháp SMC giới thiệu một số các mô hình giúp trader xác định được thị trường đang có thanh khoản cao. Chúng bao gồm:
Mô hình thanh khoản trendline (TLL – trendline liquidity)
Mô hình thanh khoản 2 hoặc nhiều đỉnh bằng nhau (EQH – Equal Highs)
Mô hình thanh khoản 2 hoặc nhiều đáy bằng nhau (EQL – Equal Lows)
Mô hình thanh khoản hỗ trợ – kháng cự (Support – Resistance liquidity)
Phương pháp SMC sử dụng thanh khoản như thế nào?
Trong xu hướng tăng, sau khi xác định được Order Block, nếu mô hình thanh khoản trendline tăng, thanh khoản Equal Highs hoặc thanh khoán hỗ trợ – kháng cự xuất hiện thì khả năng giá hồi về vùng Order Block trước khi tiếp tục tăng sẽ cao hơn.
Ngược lại, trong xu hướng giảm, sau khi xác định được Order Block, nếu mô hình thanh khoản trendline giảm, thanh khoản Equal Lows hoặc thanh khoản hỗ trợ – kháng cự xuất hiện thì khả năng giá hồi về Order Block trước khi tiếp tục giảm sẽ cao hơn.
Imbalance
Thuật ngữ này đôi khi được thay thế bởi Fair Value Gap (FVG), có nghĩa là sự mất cân bằng. Mất cân bằng ở đây ám chỉ thị trường đang mất cân bằng cung – cầu. Một thị trường có cung – cầu cân bằng khi giá tăng giảm liên tục và không tạo ra các kẽ hở hay khoảng trống giá. Ngược lại, khi giá tăng và vượt xa mức tăng cao nhất trước đó → cầu đang vượt cung, khi giá giảm và vượt xa mức giảm thấp nhất trước đó → cung đang vượt cầu.
Imbalance trong phương pháp SMC được xác định như sau:
- Nếu là xu hướng tăng, Imbalance xuất hiện khi có khoảng trống giữa giá cao nhất của cây nến thứ nhất và giá thấp nhất của cây nến thứ 3. Khoảng trống đó xác định nên vùng Imbalance.
- Nếu là xu hướng giảm, Imbalance xuất hiện khi có khoảng trống giữa giữa thấp nhất của cây nến thứ nhất và giá cao nhất của cây nến thứ 3. Và khoảng trống đó chính là vùng Imbalance.
Phương pháp SMC cũng cho rằng, các vùng Imbalance này giống như một thỏi nam châm, chúng sẽ hút giá quay trở lại để lấp đầy hoặc ít nhất một phần các khoảng trống giá này để thị trường đạt trạng thái cân bằng trở lại.
Sau khi nắm được những thuật ngữ quan trọng này, chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu về các chiến lược giao dịch theo phương pháp SMC
Cách giao dịch với phương pháp SMC
Cách giao dịch chủ yếu nhất của phương pháp SMC chính là giao dịch tại các khối OB (Order Block). Chúng ta cũng có 2 chiến lược giao dịch: Chiến lược giao dịch thuận xu hướng và Chiến lược giao dịch đảo chiều.
Đối với chiến lược giao dịch thuận xu hướng, trader sẽ xác định các khối OB đi theo xu hướng chính và giao dịch tại các khối OB này. Còn với chiến lược giao dịch đảo chiều, trader sẽ chờ đợi CHoCH xảy ra, sau đó xác định khối OB của xu hướng mới và giao dịch với khối OB này.
Dù là chiến lược nào thì chúng ta cũng đều sẽ thực hiện các giao dịch tại các khối OB. Và theo phương pháp SMC, có 2 cách vào lệnh: Risk Entry và Confirmation Entry. Trên thực tế thì các bạn có thể xem đây là 2 chiến lược giao dịch hoàn toàn khác nhau chứ không phải đơn thuần chỉ là 2 cách vào lệnh.
Risk Entry: Vào lệnh rủi ro
Trader tiến hành phân tích cấu trúc xu hướng và xác định các khối OB trên khung thời gian lớn như H4, D1 và thực hiện lệnh ngay trên khung thời gian này.
Chiến lược giao dịch thuận xu hướng
Nếu là chiến lược giao dịch thuận xu hướng, sau khi xác định khối OB theo xu hướng chính:
- Xu hướng tăng: đặt lệnh Buy Limit tại mức giá ứng với điểm cao nhất của khối OB, đặt stop loss phía dưới điểm thấp nhất của khối OB.
- Xu hướng giảm: đặt lệnh Sell Limit tại mức giá ứng với điểm thấp nhất của khối OB, đặt stop loss phía trên điểm cao nhất của khối OB.
Chiến lược giao dịch đảo chiều
Nếu là chiến lược giao dịch đảo chiều xu hướng.
Xu hướng hiện tại đang tăng
- Chờ CHoCH xuất hiện
- Xác định khối OB mới của xu hướng giảm
- Đặt lệnh Sell Limit tại mức giá ứng với điểm thấp nhất của khối OB, đặt stop loss phía trên điểm cao nhất của khối OB.
Xu hướng hiện tại đang giảm
- Chờ CHoCH xuất hiện
- Xác định khối OB mới của xu hướng tăng
- Đặt lệnh Buy Limit tại mức giá ứng với điểm cao nhất của khối OB, đặt stop loss phía dưới điểm thấp nhất của khối OB.
Ví dụ
Confirmation Entry: Vào lệnh xác nhận
Trader sẽ tiến hành phân tích xu hướng và xác định các khối OB trên khung thời gian lớn như H4 hay D1. Chờ đợi giá chạm vào vùng OB thì chuyển sang khung thời gian nhỏ hơn (thường là M15) để tìm tín hiệu vào lệnh.
Trên khung thời gian M15, các bạn cũng làm những công việc tương tự và giao dịch theo cách tương tự như các chiến lược đã trình bày ở phần nội dung của Risk Entry. Nhưng quan trọng nhất là sự xác nhận xu hướng trên 2 khung thời gian phải đồng nhất thì chúng ta mới thực hiện được giao dịch.
Ngoài cách đặt lệnh chờ tại điểm cao nhất hoặc thấp nhất của khối OB thì các bạn cũng có thể đặt lệnh chờ tại các điểm ứng với 0.5 hay 0.25 của khối OB, phụ thuộc vào độ rộng của khối OB và mục đích muốn tăng/giảm tỷ lệ R:R của mỗi người.
Về cách chốt lời, phương pháp SMC cho rằng, các chiến lược được thực hiện dựa trên dòng tiền thông minh có tiềm năng lớn, giá thường biến động mạnh sau đó nên việc take profit 5R, 10R là chuyện bình thường và dễ dàng đạt được. Tuy nhiên, không phải lúc nào thị trường cũng sẽ di chuyển như cách mà chúng ta mong muốn và phương pháp SMC cũng không phải chén thánh mà lúc nào cũng chính xác. Do đó, cách chốt lời hiệu quả mà hạn chế được rủi ro nhất khi giao dịch theo phương pháp SMC chính là take profit tại các swing high hoặc swing low gần đó.
Đó là cách giao dịch cơ bản và chủ yếu nhất của phương pháp SMC, bên cạnh đó, phương pháp này còn đề cập đến một vài thuật ngữ và cách giao dịch khác mà khi các bạn đi sâu vào tìm hiểu phương pháp này sẽ được hướng dẫn cụ thể hơn, có thể từ các SMC trader hoặc các bạn phải học từ các khóa học trả phí.
Tính phổ biến của phương pháp SMC
Ở thời điểm hiện tại thì SMC nổi tiếng ở một vài quốc gia và kể cả thị trường Việt Nam chúng ta. Có rất nhiều khóa học miễn phí có, trả phí cũng có về phương pháp SMC, được giảng dạy bởi các trader đã và đang theo đuổi phương pháp SMC này.
Nguồn tài nguyên miễn phí chất lượng nhất mà các bạn có thể học tập chính từ các video trên youtube. Các bạn sẽ hình dung tốt hơn về SMC và cách giao dịch theo phương pháp này.
Ưu, nhược điểm của phương pháp SMC
Bất kỳ phương pháp phân tích, giao dịch nào cũng có ưu, nhược điểm và tất nhiên, SMC cũng không ngoại lệ.
Ưu điểm của phương pháp SMC
- Đơn giản vì không cần phải sử dụng thêm bất kỳ một chỉ báo kỹ thuật nào
- Các chiến lược giao dịch đơn giản và dễ dàng thực hiện đối với các trader mới tiếp cận theo phương pháp này
- Các chiến lược giao dịch theo phương pháp SMC có tỷ lệ R:R cao
Nhược điểm của phương pháp SMC
- Không phù hợp với các thị trường thanh khoản kém
- Phương pháp SMC dựa trên việc phân tích hoạt động của các nhà tạo lập thị trường, mà trên thực tế chúng ta rất khó để dự đoán được chính xác họ sẽ hoạt động như thế nào trên thị trường.
- Các bạn sẽ phải trả phí nếu muốn trở thành một SMC trader thực thụ
- Còn nhiều tranh cãi
Phương pháp SMC có thực sự thần thánh như lời đồn?
Trước khi kết luận SMC có thật sự thần thánh hay không, chúng ta sẽ cùng mổ xẻ một số vấn đề đang gây tranh cãi giữa 2 luồng quan điểm về phương pháp này.
Thứ nhất, SMC có thực sự là một phương pháp hoàn toàn mới?
SMC là một phương pháp giao dịch mới. Đúng. Nó được phát triển bởi một nhà giao dịch thời hiện đại và tên gọi của phương pháp này cũng chưa hề có trong tiền sử – Smart Money Concept.
Nhưng lý thuyết và nội dung của phương pháp SMC thì không hề mới mẻ. SMC sử dụng các lý thuyết về dòng tiền thông minh, lý thuyết về cung cầu và cả lý thuyết về cấu trúc xu hướng. Những lý thuyết này không hề mới mẻ mà ngược lại chúng đều là những lý thuyết nền móng của phân tích kỹ thuật.
Về nội dung, phương pháp SMC gọi tên các sự kiện, hành vi của giá trên đồ thị bằng các thuật ngữ hoàn toàn mới nhưng về bản chất chúng không hề xa lạ.
Chẳng hạn như khối OB trong phương pháp SMC thực chất chính là các vùng cung, cầu, nhưng đã có sự điều chỉnh. Thay vì xác định vùng cung cầu rộng hơn theo cách mà chúng ta vẫn thường làm thì phạm vi của khối OB được điều chỉnh hẹp hơn.
Ví dụ, vùng cung được xác định từ mức giá mở cửa của cây nến tăng cuối cùng đến swing high. Còn khối OB trong xu hướng giảm được xác định chỉ bằng phạm vi của cây nến tăng cuối cùng.
Thuật ngữ BOS thì thực chất cũng chính là hiện tượng giá phá vỡ kháng cự tạo bởi swing high để tiếp tục xu hướng tăng hoặc phá vỡ hỗ trợ tạo bởi swing low để tiếp tục xu hướng giảm. Hay CHoCH về bản chất chính là giá đang breakout cấu trúc xu hướng….
Tất cả những nội dung này đều cực kỳ quen thuộc của phương pháp phân tích hành động giá. Phân tích cấu trúc trong phương pháp SMC trên thực tế cũng chính là một phần của phân tích hành động giá. Nội dung cũ nhưng được gắn vào các tên gọi mới, khiến nhiều trader cảm thấy lúng túng khi tiếp cận phương pháp này. Việc gọi tên những sự kiện giá như vậy bằng các thuật ngữ hoàn toàn mới đôi khi khiến trader cho rằng tất cả những gì mà họ đã được học về price action (phân tích hành động giá) là khác biệt so với phương pháp SMC này.
Thứ hai, liệu lý thuyết về Smart Money của SMC có hoàn toàn chính xác hay không?
Phương pháp Smart Money Concept cho rằng chính hành vi của các Big Boys là tác nhân chủ yếu khiến cho giá phải đi như thế này hay như thế khác, phải hình thành mô hình này, mô hình khác nhưng SMC lại không hề đưa ra bất kỳ bằng chứng nào cho thấy những hành vi của Big Boys là đang xảy ra và chịu trách nhiệm cho sự hình thành các mẫu mà SMC nhắc đến.
Ngoài ra, phương pháp SMC luôn đề cập đến bản chất thao túng thị trường của các Big Boys. SMC nhấn mạnh việc các Big Boys luôn cố gắng làm sao để thu hút các trader nhỏ lẻ giao dịch và quét stop loss của họ. Trên thực tế thì Big Boys chẳng hề quan tâm đến hành vi của những trader nhỏ lẻ, họ chỉ tập trung cho mục đích, kế hoạch giao dịch của họ và vai trò chủ yếu của Big Boys là tạo ra tính thanh khoản cho thị trường thay vì thao túng thị trường.
Đến đây, có lẽ nhiều SMC trader sẽ bắt đầu có những tranh cãi gay gắt. Rằng lý thuyết Wyckoff có đề cập đến Composite Man và cũng cho rằng các Composite Man có khả năng thao túng thị trường, vậy tại sao phương pháp SMC cũng đề cập đến vấn đề này nhưng lại bị bác bỏ?
Lý thuyết Wyckoff trên thực tế được áp dụng hiệu quả trên thị trường chứng khoán, đối với loại tài sản chủ yếu là cổ phiếu. Việc một cổ phiếu bị thao túng là chuyện bình thường nhưng việc một đồng tiền của quốc gia bị các Big Boys thao túng là điều không thể hoặc rất khó để xảy ra, nhất là ở thời điểm hiện tại.
Thứ ba, giao dịch theo SMC có thực sự là đang giao dịch giống như dòng tiền thông minh?
Những người đang giảng dạy về phương pháp SMC nói rằng phương pháp này sẽ giúp cho trader giao dịch giống với cách mà các Big Boys sẽ giao dịch trên thị trường. Nhưng thực chất, các chiến lược giao dịch theo phương pháp SMC cũng chỉ được thực hiện dựa trên những kết quả được tạo ra từ hành vi của các Big Boys, nghĩa là các bạn chỉ đang giao dịch như mọi trader nhỏ lẻ khác mà thôi. Không có gì quá lớn lao cả.
Giao dịch theo phương pháp SMC, nên hay không?
Mặc dù có nhiều tranh cãi về phương pháp SMC nhưng công tâm mà nói thì SMC cũng là một dạng của trường phái phân tích hành động giá. Do vậy, về tính hiệu quả, chúng ta sẽ không bàn đến mà ở đây, quan trọng là tính phù hợp.
Chúng ta cũng không đề cập đến những trader đã và đang theo đuổi phương pháp SMC bởi vì những người ở thời điểm hiện tại vẫn đang ưa chuộng SMC thì chắc chắn họ cũng đã có được những thành tựu từ phương pháp này. Còn với một trader hoàn toàn chưa biết gì về SMC, các bạn cũng có thể thử, nếu muốn. Ngược lại, nếu cảm thấy khó tiếp thu với quá nhiều các thuật ngữ mới hoặc mong muốn tìm kiếm những nguồn tài nguyên kiến thức miễn phí (thay vì phải trả phí như SMC) thì các bạn nên học về phân tích hành động giá. Phạm vi kiến thức của Price action rộng hơn và bao gồm cả những nội dung của SMC, thay vì theo SMC, các bạn nên nghiên cứu về price action.
Lời kết
Với bất kỳ một phương pháp hay công cụ phân tích nào, trước khi quyết định nghiên cứu sâu hơn, các bạn nên tìm hiểu sơ qua về tính ứng dụng và sự phù hợp của nó đối với phong cách giao dịch của mình. Với SMC cũng vậy, hy vọng những gì mà chúng tôi đã chia sẻ trong bài viết này về phương pháp SMC, các bạn sẽ có được cái nhìn tổng quát nhất về phương pháp giao dịch này và có thể đưa ra quyết định phù hợp nhất với mình.
CHÚC CÁC BẠN THÀNH CÔNG.
>> Xem thêm: Stagflation là gì? Nên chuẩn bị gì khi nền kinh tế đứng trước nguy cơ rơi vào trạng thái Stagflation?