Suy thoái là điều được nhiều người dự báo là động lực lớn nhất cho thị trường chứng khoán Mỹ năm 2023. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu Mỹ không suy thoái?
Từ tháng 1/2023, cụm từ “suy thoái” đã xuất hiện hơn 300 nghìn lần trên truyền thông Mỹ. Nhiều nhà phân tích tin rằng kinh tế Mỹ sẽ tăng suy thoái trong năm nay, đến nỗi đây được coi là cuộc suy thoái được dự báo nhiều nhất trong lịch sử.
Theo tờ Telegraph, dự báo về suy thoái là động lực lớn nhất cho thị trường chứng khoán trong năm 2023. Vì giới đầu tư hy vọng rằng suy thoái kinh tế sẽ khiến Fed chấm dứt chu kỳ thắt chặt chính sách tiền tệ và bắt đầu hạ lãi suất. Nhưng điều gì sẽ xảy ra nếu kinh tế Mỹ không suy thoái?
Xem xét kỹ hơn từ các chỉ báo làm cơ sở cho sự báo suy thoái kinh tế Mỹ mà giới phân tích đưa ra, có thể thấy đa số các dữ liệu đều là dữ liệu “mềm”.
Chỉ báo được nói đến nhiều nhất đến nay là sự đảo ngược của đường cong lợi suất. Điều này xảy ra khi lợi suất trái phiếu Chính phủ Mỹ kỳ hạn 2 năm cao hơn lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ kỳ hạn 10 năm. Điều này đã xảy ra trong gần một năm và được nhiều người tin rằng là một chỉ báo sớm cho suy thoái kinh tế.
Trước đây, sự đảo ngược đường cong lợi suất là một dự báo chính xác về suy thoái. Nhưng vì chỉ số này đã rất thành công trong việc dự báo suy thoái, nên đây có thể coi là lời tiên tri tự ứng nghiệm. Bản thân sự đảo ngược đường cong lợi suất có thể thay đổi hành vi của nhà đầu tư và ảnh hưởng trực tiếp đến dữ liệu mềm. Trong số các dữ liệu mềm còn có Chỉ số PMI một chỉ số đã báo hiệu sự suy thoái trong lĩnh vực sản xuất từ tháng 10/2022. Nhưng chỉ số này thường phản ánh tâm lý hơn là thực tế.
Bên cạnh đó, nhiều chỉ báo thực tế khác cho thấy nền kinh tế Mỹ hoàn toàn chưa rơi vào suy thoái. Trong khi cuộc suy thoái kể từ sau Chiến tranh thế giới thứ hai tại Mỹ và Anh, tỷ lệ thất nghiệp đều ở mức trên 6%. Trong khi đó, tỷ lệ này trên thực tế đang thấp hơn nhiều so với mức đó.
Nhiều người lập luận rằng, tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng lên khi nền kinh tế suy thoái. Nhưng tình trạng tạo việc làm ở Mỹ được đo lường bằng bảng lương phi nông nghiệp – thường bắt đầu giảm tốc khoảng 12 tháng trước một cuộc suy thoái. Nhưng thực tế, điều này chưa hề xảy ra trong thời điểm hiện tại.
Theo Telegraph, nếu không xảy ra suy thoái tại Mỹ, các nhà đầu tư đang xem cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008 như một cẩm nang đầu tư có thể sẽ thấy bối rối.
Thay vào đó, mọi thứ có thể sáng tỏ hơn nếu nhìn vào thời điểm cuối những năm 1990. Khi đó xảy ra nhiều bất ổn tài chính, giống như cuộc khủng hoảng ngân hàng khu vực ở Mỹ gần đây, với sự sụp đổ của Long-Term Capital Management (LTCM) – một trong những quỹ đầu cơ lớn nhất thế giới thời điểm đó và các ngân hàng bị thắt chặt điều kiện cho vay. Nỗi lo rằng bất ổn tài chính lan rộng và điều kiện cho vay bị siết chặt hơn sẽ kìm hãm tăng trưởng khiến Fed khi đó phải giảm lãi suất 3 lần.
Tuy nhiên, hiện tại, cuộc khủng hoảng ngân hàng đã được kiểm soát và các điều kiện cho vay bị thắt chặt cùng không kéo tụt tăng trưởng. Trong thời điểm này, Fed được dự báo sẽ không hạ lãi suất. Rất có thể sau cuộc khủng hoảng ngân hàng, Fed không tăng lãi suất mạnh như dự kiến trước đó, do lo ngại gây ra những bất ổn tài chính hơn nữa và việc thắt chặt hơn nữa các tiêu chuẩn cho vay có thể ảnh hưởng đến tăng trưởng.
Nếu như đúng vậy và không có cuộc suy thoái nào xảy ra, thì rủi ro là lãi suất ở Mỹ sẽ không đủ cao để kìm hãm lạm phát, khiến lạm phát cao ở Mỹ có thể kéo dài lâu hơn. Đây là một kịch bản xấu đối với thị trường vì Fed có thể sẽ phải tăng lãi suất thêm, hoặc giữ lãi suất ở mức cao hơn trong thời gian dài.
Trong những giai đoạn lạm phát cao, các cổ phiếu chu kỳ – thường được gọi là cổ phiếu giá trị như các mã dầu mỏ, khai khoáng và công nghiệp, ngân hàng thường tăng giá, còn các cổ phiếu tăng trưởng như công nghệ thường có xu hướng giảm giá. Điều này có thể gây ảnh hưởng đến toàn bộ thị trường khi các chỉ số gồm những mã cổ phiếu chu kỳ khởi sắc trong khi các chỉ số theo dõi cổ phiếu tăng trưởng như Nasdaq lao đao.
Dù năm 2022, thị trường chứng kiến sự dịch chuyển từ phong cách đầu tư tăng trưởng sang giá trị nhưng nếu rủi ro suy thoái giảm đi thì xu hướng này có thể quay trở lại. Theo nhận định của Telegraph, điều nghịch lý là yếu tố lớn nhất có thể thúc đẩy thị trường chứng khoán Anh – nhưng lại kìm hãm đà tăng của chứng khoán Mỹ – là việc kinh tế Mỹ không suy thoái.