Trong hai ngày 25-26/7 tới đây, Fed sẽ có cuộc họp và đưa ra thông báo mới nhất về lãi suất. Nhiều nhà đầu tư tin rằng, Fed sẽ tiếp tục tăng lãi suất trong tháng 7 này. Thậm chí, nhiều phân tích dự báo Fed còn để ngỏ khả năng tăng lãi suất thêm một lần nữa vào tháng 11/2023.
Những thông tin mới nhất về lạm phát Mỹ tháng 6 chỉ tăng 3% so với cùng kỳ năm trước là những tín hiệu tích cực “ghìm cương” đà tăng lãi suất của Fed. Đây cũng là mức tăng thấp nhất kể từ tháng 3/2021.
Dù vậy, việc Fed tăng lãi suất từ 1-2 lần nữa cũng làm dấy lên lo ngại về việc Việt Nam có tăng lãi suất trở lại?
USD mạnh lên, có thể để VND mất giá đôi chút
Chuyên gia kinh tế Nguyễn Xuân Thành, Giảng viên cao cấp Đại học Fulbright Việt Nam đánh giá, khả năng tăng lãi suất hay thắt chặt tiền tệ trong điều kiện như hiện nay là rất thấp. Ngay cả khi Fed tiếp tục tăng lãi suất đến hết năm nay làm USD có thể lên giá đôi chút, NHNN cũng khó có khả năng tăng lãi suất trở lại.
“Việc Fed sẽ tăng lãi suất có thể gây một phần áp lực lên tỷ giá, nhưng NHNN có thể điều hành chính sách tỷ giá linh hoạt trong năm nay”, ông Thành nói.
Ông Thành cho rằng, nếu Fed tiếp tục tăng lãi suất khiến USD tăng giá, Việt Nam cũng không nhất thiết phải tăng lãi suất VND mà có thể đề tiền VND mất giá.
Báo cáo chiến lược SSI Research nhận định, tác động của chính sách tiền tệ nới lỏng hiện không ảnh hưởng nhiều đến VND nhờ nguồn cung ngoại tệ dồi dào đến từ các yếu tố: Nguồn cung tích cực trong 6 tháng đầu năm nhờ kiều hối, thặng dư thương mại lớn khoảng 12 tỷ USD và dòng vốn FDI giải ngân ổn định khoảng 10 tỷ USD.
Nhu cầu ngoại tệ cũng khá yếu do nhu cầu nhập khẩu giảm mạnh chủ yếu do các đơn hàng xuất khẩu mới không tích cực. Nhưng các chuyên gia phân tích từ SSI cũng dự báo áp lực đối với tỷ giá tăng dần, thực tế nó đã bắt đầu tăng từ tháng 7 khi NHNN vẫn duy trì sự khác biệt giữa chính sách tiền tệ của mình với các NHTW khác.
Hiện mức chênh lệch lãi suất USD-VND đang ở mức khá cao và áp lực rút vốn ra khỏi Việt Nam. Bên cạnh đó, giai đoạn này VND còn phải chịu áp lực mang tính mùa vụ đến từ việc chuyển lợi nhuận về nước của các doanh FDI.
SSI dự báo, tỷ giá USD/VND sẽ ở mức 23.800 VND vào cuối năm 2023, tức là mất giá khoảng 0.7% so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, VND sẽ có thể nhiều biến động mạnh trong quý III do sự phân kỳ chính sách tiền tệ có thể đạt đỉnh khi Fed có thể tăng lãi suất hai lần trong quý.
NHNN có thể sẽ phải thực hiện một số biện pháp can thiệp gồm việc bán ngoại từ từ dự trữ ngoại hối và ngắn hạn là thực hiện phát hành tín phiếu trên kênh thị trường mở, nhưng khả năng thắt chặt chính sách tiền tệ trở lại là khó có thể xảy ra.
Lạm phát có thể tăng nhưng vẫn dưới mục tiêu 4,5%
Lạm phát cũng là yếu tố tác động đến chính sách tiền tệ, tính đến cuối tháng 6, lạm phát chỉ tăng 2% so với cùng kỳ. Nhờ đó, lạm phát quý 2 tăng 2.41% và lạm phát trung bình 6 tháng đầu năm tăng 3.29%, thấp hơn so với mục tiêu 4.5% của Chính phủ.
Tốc độ hạ nhiệt của lạm phát cơ bản chậm hơn so với lạm phát chung khi ghi nhận tăng 4.3% so với cùng kỳ trong tháng 6 và 4.7% đối với lạm phát bình quân.
SSI cho rằng, lạm phát tổng thể hạ nhiệt nhanh chóng trong quý II, tuy nhiên chưa phản ánh đến nhu cầu tiêu thụ điện tăng vọt và việc điều chỉnh giá điện bán lẻ trong tháng 6. Vì vậy, có khả năng lạm phát có thể sẽ nhích tăng dần trở lại trong tháng 7 này.
Một điểm tích cực là nhu cầu tiêu dùng suy yếu cũng khiến cho lạm phát khó có sự bứt phá, nhưng lạm phát cơ bản duy trì ở mức cao và tốc độ giảm tương đối chậm là yếu tố cần phải đáng cân nhắc để NHNN có thể đưa ra chính sách tiền tệ phù hợp trong nửa cuối năm nay.
Ông Thành cũng đánh giá, việc nới lỏng chính sách tiền tệ, bơm tiền đồng và nền kinh tế kết hợp với giải ngân mạnh vốn đầu tư công cuối năm thì sẽ ảnh hưởng đến mặt bằng giá.
“Nhiều khả năng trong quý III lạm phát sẽ đi ngang, quý IV thì nhích trở lại nhưng ngay tại tình huống ấy vẫn có thể nằm trong tầm mục tiêu 4.5% mà Chính phủ đề ra”, ông Thành nói.
Vì vậy, kể cả lạm phát có chững lại hay đảo chiều tăng nhẹ cũng không có lý do gì để thay đổi chính sách tiền tệ. “Khả năng tăng lãi suất trở lại là rất thấp, nhất là với một nền kinh tế yếu như hiện nay tín hiệu tăng lãi suất sẽ gây tác động rất xấu”, Chuyên gia Nguyễn Xuân Thành lưu ý.